Ndinaya
- kedu ihe bụ symbiosis
- Symbiosis: nkọwa dị ka akwụkwọ ọkọwa okwu Priberam si kwuo
- Ụdị symbiosis
- Mmekọrịta mmadụ na ibe ya
- Ịzụ ahịa
- Njirimara
- atụ symbiosis
- Mmekọrịta mmadụ na ibe ya
- Commensalism:
- Parasitism:
- symbiosis nke mmadụ:
- endosymbiosis
N'okike, ihe niile dị ndụ, ma anụmanụ, osisi ma ọ bụ nje bacteria, mepụta agbụ ma guzobe mmekọrịta sitere na ndị otu ezinụlọ ruo na ndị dị iche iche. Anyị nwere ike ịhụ mmekọrịta dị n'etiti anụ na -eri anụ na anụ na -eri anụ ya, nne na nna ya na ụmụ ya, ma ọ bụ mmekọrịta nke gafere nghọta anyị na mbụ.
Ị nụla ihe ọ bụla gbasara okwu a? N'isiokwu a nke Ọkachamara Anụmanụ, anyị ga -akọwa ihe niile gbasara ya symbiosis na bayoloji: nkọwa na atụ. Ị gaghị agbaghara ya!
kedu ihe bụ symbiosis
De Bary chepụtara okwu symbiosis na biology na 1879. Ọ bụ okwu na -akọwa ibikọ ọnụ nke ihe abụọ ma ọ bụ karịa nke na -enweghị njikọ chiri anya na phylogeny (mmekọrịta dị n'etiti ụdị), ya bụ, na ha esiteghị n'otu ụdị. Iji okwu a eme ihe ugbu a n'ozuzu na -eche na ihe symbiosis pụtara mmekọrịta dị n'etiti ihe abụọ dị ndụ nke ihe dị ndụ na -erite uru na ya, ọbụlagodi ma ọ bụrụ n'ụdị dị iche iche.
Mkpakọrịta ahụ ga -abụrịrị na -adigide n'etiti ndị a, ha enweghị ike ikewa. A na -akpọ ihe ndị dị n'ime symbiosis "symbionts" ma nwee ike irite uru na ya, mebie emebi ma ọ bụ enwetaghị mmetụta ọ bụla na mkpakọrịta.
N'ime mmekọrịta ndị a, ọ na -emekarị na ihe ndị na -ahụ maka ndụ anaghị aha nhata dị anya na phylogeny. Dịka ọmụmaatụ, mmekọrịta dị n'etiti anụmanụ dị elu dị iche iche na ụmụ irighiri ihe ma ọ bụ n'etiti osisi na ụmụ irighiri ihe, ebe ụmụ irighiri ihe na -ebi n'ime mmadụ.
Symbiosis: nkọwa dị ka akwụkwọ ọkọwa okwu Priberam si kwuo
Iji gosi nkenke ihe symbiosis bụ, anyị na -enyekwa nkọwa Priberam [1]:
1. f. (Bayoloji) Mmekọrịta mmekorita nke ihe abụọ ma ọ bụ karịa dị iche iche na -enye ha ohere ibi na uru.
Ụdị symbiosis
Tupu anyị enye ụfọdụ ọmụmaatụ, ọ dị mkpa ka ị mara kedu ụdị symbiosis dị:
Mmekọrịta mmadụ na ibe ya
Na nnọkọ mmekọrịta, ibe abụọ rite uru na mmekọrịta ahụ. Agbanyeghị, ókè uru symbiote ọ bụla nwere ike ịdị iche ma na -esikarị ike ịlele. A ga -atụle uru symbiote na -enweta site na mkpakọrịta ọnụ dabere na ego ole ọ na -efu ya. Eleghị anya, enweghị atụ nke mmekọrịta mmadụ na ibe ya ebe ndị mmekọ abụọ na -eritekwa otu nha.
Ịzụ ahịa
N'ụzọ na -akpali mmasị, a kọwara okwu a afọ atọ tupu symbiosis. Anyị na -akpọ commensalism mmekọrịta ndị a otu ndị otu na -enweta uru na -emerụghị ahụ ma ọ bụ rite uru na nke ọzọ. Anyị na -eji okwu commensalism n'echiche ya kachasị oke, nke uru ya bụ naanị maka otu akara ngosi nwere ike bụrụ nri ma ọ bụ nchekwa.
Njirimara
Parasitism bụ mmekọrịta nke jikọrọ ọnụ otu akara ngosi na -erite uru na nke ọzọ. Ihe mbụ na -ebute nje bụ nri na -edozi ahụ, n'agbanyeghị na ihe ndị ọzọ nwere ike ime: nje ahụ na -enweta nri ya n'ahụ ọ na -eme ka ọ bụrụ nwa afọ. Ụdị symbiosis a na -emetụta onye ọbịa n'ụzọ dị iche iche. Ụfọdụ nje ndị ọzọ na -ebute ọrịa nke na ha na -ebute ọrịa obere oge ha banyere n'ụlọ ndị ọbịa. N'ime mkpakọrịta ụfọdụ, symbionts na-emekọ ihe ka ọnwụ nke onye ọbịa (ihe ahụ na-adịghị mma) ghara ịkpasu iwe, na mmekọrịta symbiotic na-adịte aka.
Zute ụmụ anụmanụ iri abụọ na -eri nri na edemede PeritoAnimal a.
atụ symbiosis
ndị a bụ ụfọdụ atụ symbiosis:
Mmekọrịta mmadụ na ibe ya
- Mmekọrịta dị n'etiti algae na coral: coral bụ anụmanụ na-eto nke ọma na mgbasa ozi na-enweghị nri n'ihi mmekọrịta mmekọrịta ha na algae. Ndị a na -enye nri na ikuku oxygen, ebe coral na -enye algae ihe ndị ọzọ dị ka nitrogen na nitrogen dioxide.
- Azụ clownfish na anemone nke oké osimiri: ị hụla ihe atụ a ọtụtụ oge. Anemone n'oké osimiri (ezinụlọ jellyfish) nwere ihe na -egbu mmụọ iji mebie anụ ọ na -eri. Azụ clown na -erite uru na mmekọrịta a n'ihi na ọ na -enweta nchebe na nri, ebe ọ na -ewepụ anemone kwa ụbọchị site na obere nje na unyi, nke bụ uru ha na -enweta.
Commensalism:
- Mmekọrịta dị n'etiti azụ ọlaọcha na ndanda: ahụhụ a na -ebi ndụ na ndanda, na -eche ka ha weta nri ha ga -eri. Mmekọrịta a, n'ụzọ megidere ihe anyị nwere ike iche, anaghị emerụ ma ọ bụ baara ndanda uru, ebe ọ bụ na azụ ọlaọcha na -eri obere nri nri.
- Ụlọ osisi: otu n'ime ihe atụ doro anya nke commensalism bụ nke anụmanụ na -achọ mgbaba na ngalaba ma ọ bụ ogwe osisi. Akwụkwọ nri, n'ozuzu, anaghị enweta mmerụ ma ọ bụ uru ọ bụla na mmekọrịta a.
Parasitism:
- Fleas na nkịta (ọmụmaatụ parasitism): nke a bụ ọmụmaatụ anyị nwere ike ịhụ na ndụ anyị kwa ụbọchị. Fleas na -eji nkịta ahụ eme ihe dị ka ebe obibi na ịmụ nwa, na mgbakwunye na iri ọbara ya. Nkịta anaghị erite uru na mmekọrịta a, na ntụle, fleas nwere ike ibunye nkịta ọrịa.
- The cuckoo (ọmụmaatụ parasitism): cuckoo bụ nnụnụ nke na -akọwa akwụ nke ụdị ndị ọzọ. Mgbe ọ bịarutere n'akwụ na akwa, ọ na -achụpụ ha, tinye nke ya wee pụọ. Mgbe nnụnụ nwere àkwá a chụpụrụ n'ebe obibi ha bịarutere, ha anaghị achọpụta ma mepụta akwa cuckoo.
symbiosis nke mmadụ:
- Nnụnụ ntuziaka mmanụ a andụ na Masai: n’Afrịka, enwere nnụnụ na -eduzi ndị Masai gaa hives zoro n’osisi. Ụmụ mmadụ na -achụpụ aesụ ma na -anakọta mmanụ a ,ụ, na -ahapụ nnụnụ ahụ ka ọ were mmanụ a withoutụ ahụ n'ejighị egwu a beụ.
- Mmekọrịta ya na nje bacteria: ma n'ime eriri afọ mmadụ na n'ime akpụkpọ ahụ, enwere nje bacteria bara uru na -echebe anyị ma na -enyere anyị aka inwe ahụ ike, na -enweghị ha ịdị adị anyị agaghị ekwe omume.
endosymbiosis
NDỊ echiche endosymbiosis, na nkenke, na -akọwa na ọ bụ njikọta sel abụọ prokaryotic (nje, dịka ọmụmaatụ) kpatara chloroplasts (organelle na -ahụ maka photosynthesis na mkpụrụ ndụ osisi) na mitochondria (akụkụ ahụ na -ahụ maka iku ume cellular na osisi na sel anụmanụ).
N'ime afọ ndị na -adịbeghị anya, ọmụmụ symbiosis abụrụla nke a ịdọ aka na ntị sayensị a na -arụrịta ụka na symbiosis abụghị mmekọrịta siri ike na mmalite, mana ọ nwere ike gosipụta onwe ya n'ụdị dị iche iche, dịka commensalism ma ọ bụ parasitism. Nkwudo siri ike nke onyinye nke ihe ọ bụla metụtara na -ekwe nkwa ọdịnihu ya.
